Dziedziczenie z testamentu, czyli wola spadkodawcy- ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. W sytuacji, gdy spadkodawca nie powołał w testamencie spadkobiercy albo gdy żadna z osób nie chce lub nie może dziedziczyć, dochodzi do dziedziczenia ustawowego.

W polskim prawie cywilnym wyróżniamy pięć grup dziedziczenia ustawowego:

I grupa – małżonek i dzieci
W pierwszej kolejności do dziedziczenia powołane są dzieci spadkodawcy oraz małżonek. Spadek będzie obejmował połowę majątku wspólnego małżonków i majątek osobisty zmarłego, a jeżeli małżonkowie mieli rozdzielność majątkową, przedmiotem dziedziczenia będzie wówczas tylko odrębny majątek męża/żony.

Dzieci spadkodawcy (a gdy nie dożyją otwarcia spadku – ich zstępni tj. wnuki, prawnuki spadkodawcy) oraz małżonek dziedziczą w częściach równych, jednakże małżonek nie może otrzymać mniej niż 1/4 całości spadku. W przypadku, gdy dziecko nie dożyje otwarcia spadku, w jego miejsce wchodzą zstępni i dzielą między siebie w częściach równych przypadający udział.

II grupa – małżonek i rodzice
Do drugiej grupy spadkobierców ustawowych zaliczamy małżonka i rodziców spadkodawcy. Małżonek i rodzice otrzymują spadek w przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie dzieci, wnuków, prawnuków. W przypadku dziedziczenia w tej grupie małżonkowi należy się 1/2 spadku, natomiast rodzice zmarłego otrzymują po 1/4 spadku.

Jeżeli choćby jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku to udział/y tego rodzica (lub obojga rodziców, jeśli oboje zmarli) przypadają rodzeństwu spadkodawcy.

III grupa – dziadkowie
Dziadkowie dochodzą do dziedziczenia, jeżeli dziedziczyć nie mogą małżonek, zstępni, rodzice, rodzeństwo i dzieci rodzeństwa.

IV grupa – pasierbowie
Pasierbowie, czyli dzieci małżonka spadkodawcy z innego związku również mają prawo do dziedziczenia ustawowego od stosunkowo niedawna. Pasierbowie mogą dziedziczyć w przypadku gdy nie ma małżonka spadkodawcy ani innych krewnych uprawnionych do spadkobrania. Po spadkodawcy nie mogą dziedziczyć zstępni pasierbów.

V grupa – gmina i skarb państwa
W przypadku braku spadkobierców z poprzednich grup spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania.

Wiemy już, że jesteśmy w kręgu dziedziczenia i należy nam się spadek- następnym krokiem jest założenie w sądzie rejonowym właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy sprawy o stwierdzenie nabycia praw do spadku.

Jeśli nie da się ustalić ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce to właściwym sądem jest sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W braku tych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy.

Stwierdzenie nabycia spadku pełni funkcję potwierdzającą stan istniejący w odniesieniu do majątku jaki pozostawił spadkodawca.